Een AWACS vliegtuig heeft een Airborne Warning and Control System. Dat is een op radar gebaseerd elektronisch systeem, ontwikkeld voor luchtruimbewaking en het regelen van luchtaanvallen en verdediging.

Nederland is een bondgenoot van de NAVO. Daarbij zijn een aantal zaken verplicht. Nederland moet bijvoorbeeld zorgen dat de AWACS vliegtuigen veilig kunnen vliegen. Het toestel voert daarom naderingsoefeningen uit op verschillende NAVO vliegbases. Ook op Vliegbasis Eindhoven oefenen militairen met deze toestellen.

In 2020 mag het toestel 50 keer op Vliegbasis Eindhoven landen. In 2014 was dat nog 130 keer. 

Vliegbasis Eindhoven is de thuisbasis van de vier C-130 Herculessen van de Koninklijke Luchtmacht. De militairen moeten daarom ook op deze vliegbasis trainen. De Koninklijke Luchtmacht voert de naderingsoefeningen vaak uit op de andere vliegbases in Nederland, zoals Woensdrecht, Leeuwarden, Volkel en Gilze-Rijen. Maar soms dus ook op de thuisbasis Eindhoven.

De C-130 Hercules wordt gebruikt in gebieden waar een gewapende vijand actief is. Om te zorgen dat een C-130 niet of minder goed door een vijandelijke radar/luchtdoelraket kan worden gedetecteerd, vliegt de Hercules lager dan civiele toestellen. Hierbij wordt in Nederland een toegestane minimale vlieghoogte gehanteerd. Om de kwetsbaarheid van vijandelijk geweervuur te beperken, nadert een C-130 het vliegveld niet volgens een vaste en voorspelbare route. Meestal vliegt een C-130 tijdens de landing eerst over het vliegveld voor een visuele verkenning van de landingsbaan, daarna wordt de landing ingezet. Deze procedure wordt in een uitzendgebied gehanteerd en in Nederland geoefend.  

De Airbus A330 MRTT vervangt eind 2021 de verouderde KDC-10. Om de vliegers te laten wennen aan dit nieuwe type vliegtuig worden tijdens de huidige introductieperiode extra starts en landingen gemaakt. Na deze introductieperiode zijn de naderingen te vergelijken met een civiel toestel.

Alle helikopters van de Koninklijke Luchtmacht horen bij het Defensie Helikopter Commando. Bijna alle helikopters staan op Vliegbasis Gilze-Rijen. Alleen helikopters van de Marine staan ergens anders.

Laagvliegen is erg belangrijk bij een missie van helikopters. Een laagvliegende helikopter kan buiten de radar van een tegenstander blijven. Dit vergroot de kans op een succesvolle operatie en verhoogt de kans dat de vlieger overleeft.

Laagvliegen vraagt, zeker in het donker, om bijzondere training en ervaring. Onverwachte dingen zijn bij laagvliegen pas laat zichtbaar. Vliegers moeten eerst bewijzen dat ze goed genoeg zijn voor laagvliegen.

Naast laagvlieggebieden in het buitenland maakt de Koninklijke Luchtmacht gebruik van laagvlieggebieden in Nederland. In de laagvlieggebieden in Nederland mogen helikopters op 30 meter hoogte vliegen. Voor speciale opdrachten mogen ze ook lager vliegen. Eén van deze laagvlieggebieden ligt in het luchtverkeersleidingsgebied van Vliegbasis Eindhoven, in de omgeving van Oirschot. Voor dit gebied gebruiken we de afkorting GLV-5.

Bemanningen van helikopters voeren hun missie het liefst uit in het donker. Zo vallen ze zo min mogelijk op bij de tegenstander. Zij gebruiken hiervoor speciale apparatuur om 's nachts goed te kunnen zien. Vliegen met deze apparatuur vraagt om training. Daarom doen ze dit in het donker. In de herfst en in de winter is het vroeg donker en zijn de avonden het langst. Het liefste trainen de helikopters daarom in die periode. Ze trainen dan van maandag tot donderdag in principe tot uiterlijk 23.00 uur. Dan zijn ze weer terug op Vliegbasis Gilze-Rijen.

De regering kan de Koninklijjke Luchtmacht op ieder moment inzetten voor nationale en internationale operaties voor vrijheid, veiligheid en welvaart. De militairen op Vliegbasis Eindhoven oefenen daarom regelmatig. Zo staan zij steeds op tijd klaar.

De militairen oefenen meestal in het buitenland (Europa, Canada en de Verenigde Staten). Maar het is niet mogelijk om alle trainingen in het buitenland te houden. Vliegers moeten bijvoorbeeld oefenen met Nederlandse grondeenheden. Ook moeten de vliegers vertrouwd zijn met vliegen boven het nationale grondgebied voor het geval dat inzet binnen de Nederlandse grenzen nodig is. 

De luchthaven beschikt over één verharde start- en landingsbaan (baan 03/21). In de luchtvaart worden banen aangeduid met nummers. Deze baannummers zijn afgeleid van de kompasrichting (1 t/m 360 graden) waarin de baan ligt, afgerond op tiental graden. 

Elke baan wordt aangeduid met twee nummers, die de kompasrichting van de baan in beide gebruiksrichtingen aangeven. Een baan in pal zuid/noordelijke richting (d.w.z. in de richting van 180 c.q. 360 graden) heeft als baannummer 18/36. De baan in Eindhoven ligt ruwweg in noordoost/zuidwestelijke richting en heeft als aanduiding 03/21. Deze baan is 3.000 meter lang en is daarmee geschikt voor nagenoeg alle gangbare commerciële en militaire vliegtuigtypen.

Baangebruik

Op basis van weersomstandigheden en -voorspellingen bepaalt de luchtverkeersleiding de richting waarin de baan wordt gebruikt. Deze hangt voornamelijk af van de windrichting. Vliegtuigen starten en landen zoveel mogelijk tegen de wind in. Als de windrichting draait, zullen de luchtverkeersleiders ook de gebruiksrichting van de baan omdraaien.

Onderstaand een figuur met de baankeuze uitgebeeld in relatie tot windrichting en –sterkte in knopen:

• valt windrichting- en sterkte binnen de groen lijn, dan is er keuzevrijheid (zie ook document Informatie Baankeuze)

• valt de actuele waarde binnen de blauwe halve cirkel, dan wordt naar het noordoosten gestart

• valt de actuele waarde binnen de gele halve cirkel, dan wordt naar het zuidwesten gestart

Dit alles onder voorbehoud dat alle overige omstandigheden, zoals zicht, wolkendek en baanbeschikbaarheid geen rol spelen in de keuze.

• Voor een actueel weersoverzicht van buienradar klikt u hier. Hier kunt u de actuele windrichting en windsterkte in knopen terugvinden (bij windstoten onder 'i ').

• Voor de windrichting tot 3 uur geleden, klikt u hier.

• Voor de windroos van de afgelopen maanden van het KNMI klikt u hier. Selecteer vervolgens Eindhoven en de gewenste maand.

Baanspreiding

Sinds begin 2016 wordt het gebruik van de start- en landingsbaan meer gespreid. Er wordt continu gezocht naar maatregelen om geluidhinder te beperken. Uit onderzoek bleek dat baan 21 (starts richting het zuidwesten) veel vaker gebruikt werd dan baan 03 (starts richting het noordoosten). Om de vliegbewegingen, en de eventuele geluidhinder, meer te spreiden wordt daarom vanaf begin dit jaar vaker gebruik gemaakt van baan 03. Dit gebeurt alleen wanneer de meteorologische omstandigheden, zoals de windkracht, dit toelaten. Meer informatie over de baanspreiding vindt u in het document Informatie baankeuze.

Het gebruik van de start- en landingsbaan en meldingen van geluidhinder worden gerapporteerd aan de COVM en tijdens iedere bijeenkomst geëvalueerd. Meer informatie over de baankeuze en de maandelijkse rapportages baanspreiding, vindt u hier. Bij Vlieggeluid en -verkeer kunt u zelf onderzoeken hoe het baangebruik is geweest. 

De luchtverkeersleiding (CLSK) leidt vliegtuigen met bestemming Eindhoven Airport naar de landingsbaan De luchtverkeersleiding geeft vliegers instructies voor koers, snelheid en hoogte. Ook zorgen de luchtverkeersleiders ervoor dat vliegtuigen veilige afstand tot elkaar houden. En dat tegelijkertijd de capaciteit van het luchtruim boven Eindhoven en de start- en landingsbaan zo efficiënt mogelijk worden gebruikt. 

Boven het noorden van de regio zijn er drie landende verkeersstromen:

• De eerste stroom komt vanuit het westen tussen Vught en Boxtel door, en maakt een rechterbocht om Schijndel heen.
• Een tweede stroom komt vanuit het oosten tussen Boekel en Gemert door, en maakt een linkerbocht bij Sint-Oedenrode.
• Een derde stroom vliegt over Helmond en maakt tussen Gemert en Beek en Donk een ruime linkerbocht om recht voor de landingsbaan te komen.

Boven het zuiden van de regio zijn er twee landende verkeersstromen:

• De eerste stroom komt vanuit het westen en noordwesten en volgt ongeveer de route Hilvarenbeek-Esbeek-Lage Mierde. Bij Reusel maken vliegtuigen een linkerbocht om recht voor de landingsbaan uit te komen.
• De tweede stroom komt vanuit het oosten en noordoosten uit de richting van Valkenswaard. Ter hoogte van Bergeijk en Luyksgestel maken vliegtuigen een rechterbocht om recht voor de baan uit te komen.

Vliegtuigen die landen op Eindhoven Airport voeren een zogenaamde Continuous Descent Approach (CDA) uit. Het vliegtuig nadert de landingsbaan in een continue daalvlucht of glijvlucht. We noemen dit een ‘geluidsarme nadering’

Een passagiersvliegtuig dat vertrekt vanaf Eindhoven Airport, volgt een vertrekroute. Zo’n vertrekroute wordt aangeduid met de Engelse term Standard Instrument Departure (SID). Een SID bestaat uit een reeks vaste instructies voor koers, hoogte en snelheid. Voor de startbaan op Eindhoven Airport is een aantal SID’s vastgelegd. Welke SID wordt gevolgd, hangt af van de bestemming van het vliegtuig. En van de richting waarin de baan wordt gebruikt. Na vertrek voegt het vliegtuig in op één van de luchtverkeersroutes hoger in het luchtruim. Deze Air Traffic Services-routes (ATS) zijn grote, doorgaande ‘snelwegen’ voor internationaal vliegverkeer. 

Iedere vertrekroute heeft een unieke naam. Deze is soms afgeleid van een plaats die in de richting van de route ligt. De REKKEN-vertrekroutes, bijvoorbeeld, liggen in de richting van de plaats Rekken (in de Achterhoek). 

In totaal bestaan er 11 verschillende vertrekroutes naar het noorden en 16 naar het zuiden. Dicht bij de luchthaven overlappen de meeste vertrekroutes elkaar nog. Alle routes beginnen met een stuk rechtuit. Toestellen die vanaf baan 03 vertrekken, vliegen 4 Nautical Miles (dat is ruim 7 kilometer) in een rechte lijn, gemeten vanaf het midden van de startbaan. Daarna vertakken de routes zich. Bij vertrek vanaf baan 21 is dit rechte deel voor de meeste routes 3 Nautical Miles (= ruim 5 kilometer). 

Zodra de routes zich vertakken, bevinden de vliegtuigen zich op een hoogte van minimaal 1000 voet (ongeveer 300 meter) om geluidhinder te beperken. In de praktijk is dit overigens vaak (veel) hoger.

In de twee onderstaande figuren staan de SID’s vanaf Eindhoven boven de regio Zuidoost-Brabant. Vliegtuigen die vertrekken vanaf baan 03 volgen één van de volgende routes:

• Een eerste route maakt op 4 NM van de luchthaven een linkerbocht richting het noordwesten, richting Boxtel en Waalwijk.
• Een tweede route maakt dezelfde linkerbocht, maar draait verder door richting het westen, in de richting van Tilburg.
• Een derde route draait op hetzelfde punt bijna 180 graden linksom, richting het zuiden en de Belgische grens.
• Een vierde route maakt op 4 NM van de luchthaven een rechterbocht richting Helmond. Daar vertakt deze route zich verder richting het noorden, oosten en zuiden.

Vliegtuigen die vertrekken vanaf baan 21 volgen boven het zuiden van de regio één van de volgende routes:

• De eerste route maakt direct na de start vanaf de luchthaven een rechterbocht richting Oost-, West-en Middelbeers.
• De tweede route volgt de baanrichting richting Hapert en daarna met twee kleine knikken richting de Belgische grens. 
• De derde route maakt op 3 NM van de luchthaven een linkerbocht richting Valkenswaard, waar de route zich vertakt in twee richtingen. Eén richting Helmond en daarna richting het noordoosten, en een andere richting Someren en Asten met daarna een vertakking richting het oosten en zuiden.

Vliegtuigen kunnen niet allemaal precies de aangewezen vertrekroute volgen. Het type vliegtuig en het type navigatieapparatuur aan boord, bepaalt hoe nauwkeurig een vliegtuig de route volgt. Daarnaast spelen het gewicht van de lading en de weersomstandigheden een rol. 

Het Nederlandse luchtruim is één van de drukste in Europa. Daardoor kan het lijken alsof vliegtuigen zomaar door de lucht vliegen. Dat is niet zo. Vliegtuigen moeten zich houden aan strenge regels. De overheid bepaalt volgens welke routes vliegtuigen mogen vliegen. Ze let er ook op dat er genoeg vliegtuigen per uur kunnen starten of landen. En ze let er op dat de omgeving niet te veel last heeft van het geluid.